Odpowiedzialność za długi konkubenta

Odpowiedzialność za długi konkubenta

  • 17 sierpnia, 2015
  • akarolak

_IGP1733Na początku warto zauważyć, że polski prawodawca nie posługuje się terminem „konkubinat”, nie używa też niemodnego określenia: „życie na kocią łapę”. W aktach normatywnych dla określenia niesformalizowanego związku dwojga osób używa się opisowego określenia „osoby pozostające we wspólnym pożyciu” lub „osoby bliskie”. Nota bene, terminy te używane bywają do określenia związków osób tej samej płci, ale w tym zakresie pojawiają się rozbieżne poglądy.

Konkubinat, jak podaje Słownik języka polskiego, oznacza „trwałe pożycie mężczyzny z kobietą bez zawarcia związku małżeńskiego” [M. Szymczak (red), Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 1994, t. I, s. 991]. W takim znaczeniu termin ten używany jest w orzecznictwie sądów powszechnych.

Na podstawie obowiązujących przepisów, jako regułę należy przyjąć, że konkubent nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania osoby, z którą pozostaje w pożyciu. Jednak od tej reguły polski ustawodawca przewidział wyjątki. W praktyce najczęściej spotkać się można z problemami dotyczącymi odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe konkubenta oraz za zobowiązania wynikające z najmu lokalu.

Podstawą ewentualnej odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe konkubenta jest art. 111 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Zgodnie z treścią tego przepisu „Członek rodziny podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności”. I chociaż ustawodawca nie wymienił w tym miejscu ustawy konkubenta, to już w § 3 tego samego artykułu nakazuje, aby za członka rodziny uważać także osobę pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu.

Nie należy jednak przesadnie obawiać się odpowiedzialności za długi partnera/partnerki wobec fiskusa. Odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe podatnika ma charakter zupełnie wyjątkowy i dochodzi do niej, gdy podatnik nie spłaca swoich zobowiązań publicznoprawnych albo jego majątek nie wystarcza na ich zaspokojenie. Nawet wówczas decyzja o odpowiedzialności konkubenta będzie mogła zostać wydana po ustaleniu, że:

  • zaległości podatkowe dotyczą działalności gospodarczej podatnika,

  • konkubent współdziałał przy wykonywaniu działalności gospodarczej w okresie, w którym powstały nieuregulowane zobowiązania, a ponadto

  • konkubent osiągał korzyści z takiej działalności.

Drugim najczęściej występującym przykładem, w którym może dojść do odpowiedzialności za długi partnera jest zadłużenie z tytułu umowy najmu lokalu. Artykuł 6881 Kodeksu cywilnego przewiduje mianowicie, że za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie. Nie trzeba wyjaśniać, że do grona takich osób może zostać zaliczony też konkubent. Odpowiedzialność wymienionych osób ograniczona została przez ustawodawcę do wysokości czynszu i innych opłat należnych za okres ich stałego zamieszkiwania.

Podsumowując – trwanie w konkubinacie, w niektórych sytuacjach może doprowadzić do powstania niezaplanowanych, a dolegliwych skutków prawnych. Bywa jednak też tak, że niesformalizowany związek przynosi korzyści w sferze praw i obowiązków partnerów. Ale to już zupełnie inny temat…