Podział majątku wspólnego małżonków najczęściej dokonywany jest po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego, w postępowaniu nieprocesowym. W opisywanej procedurze zadaniem sądu jest ustalenie składników majątku wspólnego oraz rozstrzygnięcie o wzajemnych rozliczeniach małżonków z tytułu nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny lub odwrotnie.

Jak pisałem we wcześniejszym wpisie, sądowy podział majątku małżonków ograniczony jest do trzech możliwości:

• do dokonania podziału w naturze;
• do przyznania własności przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiego;
• do zarządzenia sprzedaży rzeczy wspólnych w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym.

W przypadku podziału wspólnego mieszkania, w 99,99% przypadków należy wykluczyć podział w naturze. Pozostaje zatem przyznanie własności mieszkania jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty albo zarządzenie sprzedaży w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym.

Postanowienie o przyznaniu własności mieszkania jednemu z małżonków nie może nastąpić beż jego akceptacji. Jednak często żaden z byłych małżonków nie dysponuje zasobami finansowymi pozwalającymi na spłatę drugiej strony. W takich okolicznościach  dochodzi do zarządzenia sprzedaży mieszkania w trybie przepisów o postępowaniu cywilnym (art. 1066-1071 Kpc). Konsekwencje takiego zakończenia postępowania działowego są niekorzystne dla eksmałżonków – znaczne wydłużenie postępowania oraz uzyskanie środków ze sprzedaży poniżej  rzeczywistej wartości udziału w majątku wspólnym (dodatkowe koszty postępowania, sprzedaż w trybie licytacji z ceną wywołania w wysokości ¾ sumy oszacowania w I terminie). Rekomendowanym działaniem zmierzającym do uniknięcia straty w opisanej sytuacji jest wniosek stron o zawieszenie postępowania w celu dokonania sprzedaży mieszkania poza postępowaniem sądowym. Środki uzyskane w wyniku tej transakcji mogą zostać podzielone już na etapie sporządzania umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego. Po dokonaniu transakcji należy złożyć do sądu wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania i zawrzeć stosowną ugodę potwierdzającą podział majątku.

            W związku z przedstawionym sposobem postępowania można zapytać: Po co wszczynać postępowanie o podział mieszkania skoro można je wspólnie sprzedać bez angażowania w to sądu? To prawda, ale w wielu przypadkach po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego byli małżonkowie nie chcą już rozmawiać bez udziału trzeciej władzy…

 

Adam G. Karolak