Sprawowanie władzy rodzicielskiej po rozwodzie – nowe reguły od 29.08.2015 r.

Sprawowanie władzy rodzicielskiej po rozwodzie – nowe reguły od 29.08.2015 r.

  • 7 sierpnia, 2015
  • akarolak

ch_pSprawowanie władzy rodzicielskiej po rozwodzie – nowe reguły od 29 sierpnia 2015 r.

Określenie sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem stron jest jednym z obligatoryjnych elementów wyroku rozwodowego. Ustawodawca modyfikuje rozwiązania w tym zakresie rozszerzając uprawnienia sądu – zmiana Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej też: KRIO) uchwalona 25.06.2015 r. pozwala na pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom nawet wtedy, gdy nie przedstawili porozumienia w tym zakresie. Ustawa nowelizująca omawiane przepisy została opublikowana 29 lipca br (Dz. U. z 2015 r. poz. 1062) i zacznie obowiązywać miesiąc później tj. od 29 sierpnia 2015 r.
W dotychczasowym stanie prawnym (do 28.08.2015 r.) sąd orzekający rozwód mógł powierzyć władzę rodzicielską obojgu rodzicom tylko wtedy, gdy przedstawili porozumienie w tym zakresie. Uzgodnienia rodziców powinny obejmować takie elementy jak miejsce pobytu dziecka, określenie sposobu kontaktów dziecka z rodzicem, u którego stale ono nie przebywa, wysokość kosztów utrzymania dziecka ponoszonych przez każdego z rodziców. W stanie prawnym obowiązującym do 28 sierpnia 2015 r. nie określono w jakiej formie porozumienie rodziców powinno zostać zawarte. Swoboda w tym zakresie umożliwiała np. uzgodnienia na sali sądowej i wpisanie ich do protokołu rozprawy. Zdaniem autorów nowelizacji KRIO, przyjęte rozwiązanie prowadziło do automatyzmu ograniczającego autonomię sędziowską. Ponadto pozbawienie możliwości powierzenia władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom w przypadku braku ich porozumienia mogło w wielu postępowaniach skutkować zaostrzeniem istniejących między nimi konfliktów. Takie sytuacje, według projektodawców, mogły prowadzić do pokrzywdzenia dzieci (patrz.: uzasadnienie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego; druk sejmowy nr 3104 Sejm VII kadencji).
Zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym od 29.08.2015 r. , tak jak wcześniej, w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Zmiana w tym zakresie sprowadza się do określenia formy w jakiej porozumienie powinno zostać zawarte. Ustawodawca ograniczył swobodę małżonków i nakazał przygotowanie porozumienia w formie pisemnej. Kolejna zmiana dotyczy sytuacji, w której rozwodzący się rodzice nie zawarli omówionego wcześniej porozumienia – wówczas sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może także powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. Kolejna zmiana wprowadzona opisywaną nowelizacją związana jest z utrzymywaniem kontaktów z dzieckiem – według nowych przepisów, na zgodny wniosek stron, sąd nie orzeka w tym zakresie.
Pozostałe modyfikacje wynikające z omawianej ustawy są konsekwencją przyjętego założenia o prawie dziecka do wychowania przez oboje rodziców. Samo założenie nie wzbudza wątpliwości, ale czy zmienione przepisy poprawią trudną sytuację dzieci rozwodzących się rodziców?

Adam G. Karolak
Legionowo, 05 sierpnia 2015 r.