Po blisko półtorarocznym procedowaniu i jeszcze dłuższym, a w zasadzie niekończącym się okresie dyskusji nad kształtem edukacji na poziomie wyższym, Sejm IV Kadencji 27 lipca 2005 r.  przyjął ustawę Prawo o szkolnictwie (Dz. U. Nr 164, poz. 1365). Jeszcze w czasie obrad nad poprawkami Senatu zgłaszano wiele propozycji zmian, w tym postulat samorządu studentów o wprowadzenie do tekstu ustawy obowiązku określania warunków odpłatności za studia w formie pisemnej umowy. Celem środowiska studentów było stworzenie gwarancji uniemożliwiających uczelniom nakładanie dodatkowych opłat, nieprzewidzianych na początku procesu kształcenia. Żądanie to spełniono dosłownie dodając do art. 160 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym ust. 3 w brzmieniu: „Warunki odpłatności za studia określa umowa zawarta między uczelnią a studentem w formie pisemnej.” Konsekwencją takiego brzmienia przepisu było tworzenie przez uczelnie wzorców umów  ograniczonych do zagadnień finanasowych, bez wskazywania obowiązków szkół wyższych. W tym stanie rzeczy pojawił się problem przedawnienia roszczeń uczelni z tytułu opłat pobieranych za kształcenie. Początkowo nie budziło wątpliwości, że termin przedawnienia takich roszczeń jest trzyletni, (więcej: http://www.pactum.com.pl/o-terminie-przedawnienia-roszczen-uczelni/), ale w związku ze zwiększającą się aktywnością firm windykacyjnych  zaczęły pojawiać się poglądy odmienne – o 10-letnim okresie przedawnienia (np. wyroki: Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z 28 października 2013 roku sygn. akt II Ca 564/13, Sądu Okręgowego w Elblągu z 26 czerwca 2013 r. sygn. I Ca 151/13, Sądu Okręgowego w Słupsku z 12.07.2013 r. IV Ca 328/13 – za http://orzeczenia.ms.gov.pl/). Wobec przedstawionych rozbieżności, Ustawodawca postanowił sprawę jednoznacznie rozstrzygnąć i w kolejnej nowelizacji Prawa o szkolnictwie wyższym (ustawa z 11.07.2014 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz o zmianie niektórych ustaw, Dz. U. z 2014 r., poz. 1198), przepis o obowiązku zawierania umów ze studentami został odpowiednio przeniesiony do dodanego art. 160a, który, jak się wydaje, miał ostatecznie rozwiać wszystkie wątpliwości związane z płatnościami za usługi edukacyjne na poziomie wyższym. W omawianym art. 160a Prawa o szkolnictwie wyższym znalazł się też ust. 7 stanowiący, że roszczenia z tytułu umowy zawieranej ze studentem przedawniają się z upływem lat 3.

            W tak zarysowanym stanie prawnym Sąd Najwyższy w uchwale z 21.10.2015 r. (sygn. III CZP 67/15), odpowiadając na pytanie prawne podjął uchwałę o następującej treści:

​„Do przedawnienia  roszczenia o opłatę za studia określoną w umowie  zawartej na podstawie art. 160 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym w brzmieniu obowiązującym w dniu 1 października 2009 roku ( Dz. U. z 2005 r., Nr 164, poz. 1365), w okresie przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. 2014 , poz. 1198), miał zastosowanie dziesięcioletni termin przewidziany w art.118 k.c.”

Cytowane orzeczenie może wzbudzać wątpliwości, chociaż sposób zmiany Prawa o szkolnictwie wyższym daje podstawę do przyjęcia zaprezentowanego przez Sąd Najwyższy stanowiska.

Adam G. Karolak