Pomimo tego, że instytucji przedawnienia (dawności) można doszukiwać się już w starożytnym prawodawstwie związanym z zasiedzeniem, to jak wskazuje uchwała Sądu Najwyższego (SN) z 22 maja 2024 r. (sygn.: III CZP 21/23), obliczenie terminu przedawnienia nawet przez tzw. profesjonalnych pełnomocników, w niektórych sytuacjach może okazać się skomplikowane i wymagać wyjaśnień najważniejszego organu wymiaru sprawiedliwości.

Tak też się stało w sprawie, w której upływ terminu przedawnienia przypadł na sobotę, a powód złożył pozew w najbliższym dniu roboczym – w poniedziałek…

W sprawie stanowiącej podstawę podjęcia uchwały przez SN powód dochodził roszczenia o zapłatę niebagatelnej kwoty 218.700,00 zł z tytułu umowy sprzedaży. Roszczenie powoda stało się wymagalne 25 listopada 2015r., a zatem na podstawie art. 554 Kc termin przedawnienia upływał 25 listopada 2017r. (sobota). Z powodu pertraktacji pomiędzy stronami zawartej umowy powód złożył pozew o zapłatę 27 listopada 2017 r. (w poniedziałek).

Rozbieżności związane z przedmiotową sprawą dotyczyły sposobu obliczenia terminu przedawnienia i udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy do obliczenia tego terminu stosuje się art. 115 Kc? Zgodnie z tym przepisem, jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

Sąd Najwyższy w przywołanej na wstępie uchwale z 22 maja 2024 r. rozstrzygnął: „Artykuł 115 k.c. nie ma zastosowania do upływu terminu przedawnienia”.

W motywach rozstrzygnięcia podano, że przepis art. 115 Kc ma zastosowanie do czynności podejmowanych przez uprawniony podmiot. Natomiast przedawnienie nie jest czynnością, ale stanowi skutek bezczynności wierzyciela i dlatego przy obliczaniu jego terminu nie można korzystać z przywoływanego już wielokrotnie art. 115 Kc. Wydaje się, że nie bez znaczenia jest też i argumentacja wskazywana przez sąd I instancji, a wskazująca, że zasady wyznaczania terminów przedawnienia regulowane są przez Tytuł VI, Księgi I Kodeksu cywilnego, natomiast art. 115 k.c. reguluje terminy na wykonanie czynności, które zostały zamieszczone w Tytule V tego Kodeksu.

Jakby na to nie patrzeć, czasami nie ma wyjścia i trzeba zakasać rękawy także w sobotę…

Adam G. Karolak

24.05.2024 r.